«Жер жана суу менеджменти» кафедрасы
Кафедранын тарыхы жана миссиясы
«Жерге жайгаштыруу» кафедрасы 1991-жылы негизделип, факультеттеги эң жаш кафедралардын бири болуп эсептелет. 2018-жылы кафедра «Жерге жайгаштыруу жана кадастр» деп өзгөртүлүп, 620200 – «Жерге жайгаштыруу жана кадастр» багыты боюнча бакалавр жана магистр адистерин даярдай баштаган. 2024-жылы кафедра «Жер жана суу менеджменти» деп кайрадан аталган.
2017-жылдын май айынан бери кафедраны техника илимдеринин кандидаты, доцент Айнура Жапарбековна Батыкова жетектеп келет. Ал 95тен ашуун илимий эмгектин, Кыргыз Республикасынын 8 ойлоп табуу патентинин автору жана КР суу чарбасынын отличниги наамынын ээси.
2024-жылы Erasmus+ HWCA долбоорунун алкагында кафедрада «Суу менеджменти» багыты ачылган. Бул программа эмгек рыногунун учурдагы муктаждыктарын, студенттердин кызыкчылыктарын канааттандырууга жана заманбап билим берүү стандарттарына шайкеш келүүгө багытталган. Ал мыйзамдар менен практиканын өзгөрүп турган шарттарында, суу укугу жана суу ресурстарын башкаруу боюнча терең билимге ээ адистерди даярдоого багытталган.
Кафедрада жогорку квалификациялуу окутуучулар иштешет: экономика илимдеринин кандидаты, профессор В.В. Денисов; техника илимдеринин доктору, профессор В.А. Копнов; экономика илимдеринин доктору, профессор Г.Т. Супаева; техника илимдеринин кандидаттары, доценттер А.С. Сукенбаев жана Г.А. Шабикова; экономика илимдеринин кандидаты, доценттин милдетин аткаруучу А.Т. Рашева; улук окутуучулар А.К. Жусупова жана И.Д. Базарбаева; GIS-адиси Е. Бахмутов жана улук лаборант А. Эркинбекова.
Кафедранын негизги максаты – жер жана суу ресурстарын башкаруу, жер мамилелерин жөнгө салуу, жер кадастры, суу менеджменти, топография, геодезия жана картография тармактарында адистерди даярдоо.
Кафедранын калыптанышында экономика илимдеринин кандидаты, доцент К.Ч. Исмаилова; экономика илимдеринин кандидаты, профессор В.В. Денисов; доцент Н.А. Чимканаев, ошондой эле Н.Н. Вандаева жана Н.Т. Осмонбаев сыяктуу окутуучулар чоң салым кошушкан. Биринчи бүтүрүү 1996-жылы болуп, 29 инженер-землеустроитель даярдалган. Алардын арасында кызыл дипломдун ээлери А.С. Абдиев, Н.А. Сооронова, Е.В. Гончарова жана Б.Т. Таштанов бар, алар бүгүнкү күндө жер ресурстары, кадастр, геодезия жана картография боюнча Мамлекеттик агенттикте маанилүү кызматтарды ээлеп турушат.
Заманбап маалыматтык технологиялар жана глобалдашуу жер ресурстарын башкаруу ыкмаларын түп-тамырынан өзгөрттү, бул колдонмо GIS программаларын кеңири колдонууга алып келди. 2018-жылы кафедрада заманбап жабдуулар жана программалык камсыздоо менен жабдылган GIS лабораториясы түзүлгөн. Ал маалыматтарды чогултуу, иштетүү, талдоо, моделдөө жана визуализациялоо үчүн колдонулуп, окуу жана изилдөө иштерин натыйжалуу жүргүзүүгө шарт түзөт.
2017-жылдан бери кафедранын окутуучулары Билим берүү жана илим министрлиги тарабынан бекитилген 7 окуу китебин жана 2 монографиясын жарыялашкан. Алардын ичинде жерге жайгаштыруу, жер мамилелерин жөнгө салуу, жер мелиорациясы жана суу системалары боюнча эмгектер камтылган.
2023-жылы Erasmus+ HWCA долбоорунун алкагында кафедранын базасында Борбордук Азияда климаттык өзгөрүүлөргө туруктуулукту жана суу ресурстарынын коопсуздугун камсыз кылууга багытталган «Суу менеджменти» лабораториясы ачылган.
Кафедра Казакстан Республикасынын Астана шаарындагы С. Сейфуллин атындагы Казак агротехникалык университети менен кош дипломдуу билим берүү программасын ишке ашырат.
Ошондой эле кафедра Москвадагы Мамлекеттик жерге жайгаштыруу университети (ГУЗ) менен активдүү кызматташат. 2002-жылы кызматташтык келишими түзүлүп, ал үзгүлтүксүз узартылып келет. КНАУ «Жерге жайгаштыруу жана кадастр» багыты боюнча Кеңештин ассоциацияланган мүчөсү болуп саналат. Кафедранын башчысы А.Ж. Батыкова жана профессор В.В. Денисов окуу-методикалык документтерди иштеп чыгууга жана ГУЗдун кеңешинин жыйындарына катышат.
2025-жылы университеттин структурасын оптималдаштыруунун алкагында «Геодезия жана картография» кафедрасы «Жер жана суу менеджменти» кафедрасы менен бириктирилип кайра түзүлгөн.
Багыттар жана профилдер / программалар
Профиль: Геодезия жана аралыктан зондирлөө – «Геодезия жана аралыктан байкаштыруу» профили боюнча бүтүрүүчүлөр — топографиялык-геодезиялык жана картографиялык иштерди жүргүзгөн долбоорлоо жана илимий-изилдөө институттарында, ошондой эле жаратылыш ресурстарын мониторинг кылуу, Жерди алыстан байкаштыруу жана геомаалыматтык технологиялар тармагында иш алып барган уюмдарда иштөөгө.
Жөндөмдүү квалификациялуу адистер болуп саналат. Бул профилдин адистери геодезиялык жана картографиялык сүрөткө тартууларды жүргүзө алышат, спутниктик маалыматтарды талдай алышат, санариптик карталарды жана жер бетинин моделдерин түзө алышат, заманбап алыстан зонддоо ыкмаларын илимий жана өндүрүштүк маселелерди чечүүдө колдоно алышат.
Профиль: Жер жана агрардык укук – Жер жана агрардык укуктук жөнгө салуу тармагында терең билимге ээ болгон адистер болуп саналат. Алар жер ресурстарын башкаруу жана пайдалануу менен алектенген мамлекеттик жана муниципалдык органдарда, сот жана укук коргоо органдарында, агрардык тармактагы ишканалардын юридикалык кызматтарында, ошондой эле илимий-изилдөө жана билим берүү мекемелеринде иштөөгө даярдалган.
Бул профилдин адистери нормативдик-укуктук актыларды кесипкөй деңгээлде иштеп чыгууга жана талдоого, жер талаштарын жөнгө салууга, жер участокторунун ээси жана колдонуучуларынын кызыкчылыктарын укуктук жактан коргоого, ошондой эле Кыргыз Республикасынын жер, суу, экологиялык жана агрардык мыйзамдары боюнча консультация берүүгө жөндөмдүү.
Жерге жайгаштыруу профили– Жерге жайгаштыруу адистигинин бүтүрүүчүлөрү Кыргыз Республикасынын Министрлер кабинетине караштуу Жер ресурстары, кадастр, геодезия жана картография боюнча мамлекеттик агенттигинде, «Кыргызгипрозем» жерге жайгаштыруу мамлекеттик долбоорлоо институтунда, ошондой эле жерге жайгаштыруу жана жер мамилелерин жөнгө салуу чөйрөсүндө чарбалык-укуктук ишмердүүлүктү жүзөгө ашыруучу уюмдарда иштөөгө даярдалган ар тараптуу адистер.
Жер кадастр профили- Жер кадастры программасынын бүтүрүүчүлөрү жерди жана кыймылсыз мүлктү баалоо адистигине ээ болушат. Алардын ишине жерди пайдаланууну укуктук каттоо, жерди эсепке алуу жана баалоо, жерди пайдалануу жана коргоо боюнча мамлекеттик көзөмөл, жердин мониторинги кирет. Бүтүрүүчүлөр Кыргыз Республикасынын Министрлер кабинетине караштуу Жер ресурстары, кадастр, геодезия жана картография боюнча мамлекеттик агенттикте, Мамлекеттик каттоо кызматынын алдындагы Мамлекеттик реестрде, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарында (шаарлардын мэрияларында, айыл аймактарында), архитектура жана шаар куруу бөлүмдөрүндө, риэлторлук фирмаларда, жер жана кыймылсыз мүлк агенттиктеринде, курулуш компанияларында жана башка агенттиктерде, курулуш компанияларында жана башка мекемелерде иштей алышат.
Жерге жайгаштырууну геодезиялык жактан камсыз кылуу профили- Жерге жайгаштырууну геодезиялык камсыздоо боюнча бакалавр даражасы жер үстүндөгү маркшейдердик, аралыктан зонддоо жана бул материалдарды компьютердик иштетүү, андан кийин маалыматты электрондук жана салттуу форматтарда көрсөтүү жаатындагы профессионалдык иш үчүн арналган. Алар ошондой эле топографиялык изилдөөлөрдү жүргүзүп, ар кандай максаттар үчүн карталарды жана атластарды түзүп, басып чыгарышат.
Бүтүрүүчүлөр Геодезия жана картография мамлекеттик мекемесинде, Кыргыз Республикасынын Министрлер кабинетине караштуу Жер ресурстары, кадастр, геодезия жана картография боюнча мамлекеттик агенттикте, Мамлекеттик каттоо кызматынын алдындагы Мамлекеттик реестрде, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарында (шаардын мэрияларында, айыл аймактарында), жеке долбоорлоо-изилдөө фирмаларында, архитектура жана курулуш уюмдарында, курулуш жана курулуш уюмдарында, башка мекемелерде иштей алышат.
Профиль: Суу ресурстарын башкаруу – Суу ресурстарын башкаруу боюнча магистратуранын максаты суу ресурстарын туруктуу башкаруунун заманбап принциптерин системалуу түрдө түшүнгөн, суу секторунда инновациялык чечимдерди иштеп чыгууга жана ишке ашырууга жөндөмдүү жогорку квалификациялуу адистерди даярдоо болуп саналат. Программа климаттын өзгөрүшүн, социалдык туруктуулукту жана Кыргыз Республикасын туруктуу өнүктүрүүнүн улуттук артыкчылыктарын эске алуу менен сууну пайдаланууну пландаштыруу, мониторинг жүргүзүү жана баалоо боюнча терең теориялык билимдерди жана практикалык көндүмдөрдү өнүктүрүүгө багытталган.
Бөлүмдүн курамы
Денисов Виталий Викторович
denisov49@list.ru
Копнов Виталий Анатольевич
Султаналиева Турсунбубу Султаналиевна
Шабикова Гулмира Аскаровна
sh. gulmira66 @gmail.com
Сукенбаев Айдар Сатыбалдиевич
aidar61@bk.ru
Жусупова Айжамал Камаловна
aijamaljusupova76 @mail.ru
Рашева Айнура Талапаевна
aika_akbar@mail.ru
Базарбаева Индира Дайырбековна
bazarbaeva.indira @mail.ru